Regionale Monitor Brede Welvaart toont grote verschillen stad en platteland
30-11-2020 09:30
© Hollandse Hoogte / David Rozing
Nederlandse steden staan vaker dan plattelandsgemeenten onderaan de gemeentelijke ranglijst van de brede welvaart. Weliswaar is de materiële welvaart in steden groter, het is er vaak minder veilig en schoon en inwoners zijn minder vaak gezond dan in plattelandsgemeenten, al zijn er uitzonderingen. Dit blijkt uit de eerste regionale Monitor Brede Welvaart 2020 van het CBS.
Het CBS heeft voor het eerst de brede welvaart gemeten op regionaal niveau, in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In de monitor worden ruim 40 indicatoren gebruikt om de brede welvaart ‘hier en nu’ en ‘later’ in kaart te brengen voor gemeenten, provincies en COROP-gebieden. Tezamen geven deze indicatoren een breder beeld van de staat en ontwikkeling van de regionale samenleving dan alleen de economische indicatoren.
Huidige en toekomstige brede welvaart
Brede welvaart ‘hier en nu’ gaat over de kwaliteit van leven en van de omgeving waarin mensen leven. Dit zijn onder andere materiële welvaart, gezondheid en milieu. Brede welvaart ‘later’ betreft de sociale, economische, menselijke en natuurlijke hulpbronnen die volgende generaties nodig hebben om eenzelfde niveau van brede welvaart te kunnen bereiken als de huidige generatie.
De regionale Monitor Brede Welvaart is een spin-off van de Monitor Brede Welvaart & de SDG’s die het CBS sinds 2018 maakt. Deze eerste editie is werk in uitvoering. Zo moet het onderdeel ‘elders’ van het brede welvaartsbegrip nog worden ontwikkeld voor de regionale vergelijking.
Indicatoren bovenaan de gemeentelijke ranglijst van de brede welvaart1)Aa en Hunze86Aalburg32Aalsmeer84Aalten33Achtkarspelen63Alblasserdam103Albrandswaard95Alkmaar62Almelo72Almere81Alphen aan den Rijn112Alphen-Chaam117Ameland107Amersfoort113Amstelveen103Amsterdam62Apeldoorn113Appingedam23Arnhem83Assen53Asten83Baarle-Nassau34Baarn93Barendrecht134Barneveld72Bedum22Beek66Beemster108Beesel64Berg en Dal21Bergeijk137Bergen (L.)85Bergen (NH.)103Bergen op Zoom72Berkelland75Bernheze61Best63Beuningen51Beverwijk61De Bilt94Binnenmaas63Bladel83Blaricum127Bloemendaal166Bodegraven-Reeuwijk105Boekel104Ten Boer43Borger-Odoorn42Borne85Borsele73Boxmeer74Boxtel73Breda122Brielle72Bronckhorst75Brummen95Brunssum73Bunnik127Bunschoten71Buren62Capelle aan den IJssel62Castricum146Coevorden33Cranendonck63Cromstrijen44Cuijk30Culemborg72Dalfsen106Dantumadiel53Delft92Delfzijl42Deurne62Deventer62Diemen84Dinkelland94Doesburg52Doetinchem20Dongen91Dongeradeel32Dordrecht92Drechterland105Drimmelen91Dronten116Druten62Duiven52Echt-Susteren33Edam-Volendam123Ede113Eemnes117Eemsmond22Eersel125Eijsden-Margraten85Eindhoven92Elburg114Emmen62Enkhuizen73Enschede51Epe63Ermelo62Etten-Leur60Ferwerderadiel53De Fryske Marren61Geertruidenberg70Geldermalsen22Geldrop-Mierlo72Gemert-Bakel71Gennep42Giessenlanden44Gilze en Rijen62Goeree-Overflakkee92Goes74Goirle93Gooise Meren62Gorinchem21Gouda63Grave83’s-Gravenhage82Groningen103Grootegast22Gulpen-Wittem55Haaksbergen84Haaren116Haarlem111Haarlemmerliede en Spaarnwoude63Haarlemmermeer133Halderberge30Hardenberg63Harderwijk72Hardinxveld-Giessendam82Haren32Harlingen63Hattem84Heemskerk62Heemstede105Heerde63Heerenveen51Heerhugowaard42Heerlen51Heeze-Leende127Heiloo126Den Helder51Hellendoorn93Hellevoetsluis82Helmond71Hendrik-Ido-Ambacht155Hengelo73’s-Hertogenbosch122Heumen117Heusden104Hillegom62Hilvarenbeek138Hilversum92Hof van Twente53Hollands Kroon73Hoogeveen42Hoorn71Horst aan de Maas84Houten124Huizen104Hulst85IJsselstein83Kaag en Braassem93Kampen41Kapelle146Katwijk122Kerkrade51Koggenland94Kollumerland en Nieuwkruisland33Korendijk54Krimpen aan den IJssel85Krimpenerwaard51Laarbeek51Landerd94Landgraaf32Landsmeer125Langedijk104Lansingerland114Laren115Leek33Leerdam10Leeuwarden83Leiden103Leiderdorp114Leidschendam-Voorburg134Lelystad61Leudal53Leusden116Lingewaal43Lingewaard92Lisse84Lochem95Loon op Zand82Lopik106Loppersum34Losser85Maasdriel52Maasgouw62Maassluis52Maastricht102De Marne33Marum23Medemblik81Meerssen85Meierijstad73Meppel52Middelburg73Midden-Delfland137Midden-Drenthe84Midden-Groningen22Mill en Sint Hubert103Moerdijk50Molenwaard43Montferland52Montfoort126Mook en Middelaar137Neder-Betuwe61Nederweert85Neerijnen32Nieuwegein61Nieuwkoop114Nijkerk94Nijmegen82Nissewaard61Noord-Beveland63Noordenveld107Noordoostpolder62Noordwijk143Noordwijkerhout30Nuenen, Gerwen en Nederwetten137Nunspeet83Nuth43Oegstgeest125Oirschot85Oisterwijk103Oldambt32Oldebroek116Oldenzaal61Olst-Wijhe74Ommen96Onderbanken63Oost Gelre52Oosterhout61Ooststellingwerf54Oostzaan106Opmeer106Opsterland43Oss61Oud-Beijerland62Oude IJsselstreek32Ouder-Amstel93Oudewater95Overbetuwe73Papendrecht72Peel en Maas72Pekela42Pijnacker-Nootdorp125Purmerend60Putten106Raalte76Reimerswaal94Renkum62Renswoude95Reusel-De Mierden138Rheden53Rhenen105Ridderkerk63Rijssen-Holten93Rijswijk72Roerdalen95Roermond72De Ronde Venen73Roosendaal51Rotterdam82Rozendaal126Rucphen44Schagen113Scherpenzeel83Schiedam51Schiermonnikoog115Schinnen32Schouwen-Duiveland63Simpelveld54Sint Anthonis117Sint-Michielsgestel104Sittard-Geleen43Sliedrecht72Sluis33Smallingerland73Soest94Someren84Son en Breugel136Stadskanaal31Staphorst106Stede Broec71Steenbergen23Steenwijkerland43Stein54Stichtse Vecht51Strijen43S�dwest-Frysl�n64Terneuzen51Terschelling107Texel64Teylingen122Tholen63Tiel40Tilburg82Tubbergen84Twenterand52Tynaarlo104Tytsjerksteradiel74Uden51Uitgeest135Uithoorn84Urk123Utrecht102Utrechtse Heuvelrug84Vaals63Valkenburg aan de Geul54Valkenswaard72Veendam21Veenendaal62Veere136Veldhoven113Velsen81Venlo83Venray52Vianen10Vlaardingen71Vlieland104Vlissingen41Voerendaal94Voorschoten116Voorst54Vught123Waadhoeke41Waalre146Waalwijk50Waddinxveen84Wageningen84Wassenaar105Waterland137Weert72Weesp73Werkendam62West Maas en Waal73Westerveld75Westervoort72Westerwolde21Westland164Weststellingwerf33Westvoorne127Wierden64Wijchen41Wijdemeren105Wijk bij Duurstede113Winsum22Winterswijk32Woensdrecht81Woerden113De Wolden64Wormerland74Woudenberg146Woudrichem40Zaanstad61Zaltbommel41Zandvoort72Zederik53Zeewolde106Zeist72Zevenaar21Zoetermeer81Zoeterwoude94Zuidhorn23Zuidplas84Zundert95Zutphen73Zwartewaterland82Zwijndrecht21Zwolle123Bron: CBS, regionale Monitor Brede Welvaart 20201)De kaart toont het aantal indicatoren waarvoor een gemeente behoort tot het bovenste kwart van de ranglijst van gemeenten.
Steden minder schoon en veilig maar welvarender
Er zijn grote verschillen in brede welvaart tussen stedelijke en plattelandsgemeenten, vooral in milieu, veiligheid en materiële welvaart. Een stedelijke leefomgeving is minder schoon en minder veilig. Stedelingen zijn ook minder gezond. In een stad is minder sociale cohesie, hoewel de afstand tot allerlei voorzieningen korter is. De materiële welvaart in steden is daarentegen hoger dan op het platteland.
Amsterdam, Rotterdam en Den Haag staan met 17 indicatoren onderaan de ranglijst van de brede welvaart ‘hier en nu’. Maar dit geldt ook voor steden als Heerlen, Maastricht, Groningen en Vlissingen met 14 of 15 indicatoren. Hetzelfde patroon is te zien bij de brede welvaart ‘later’.
In steden neemt de brede welvaart vaker toe
De ontwikkeling van de brede welvaart is gunstig. In vrijwel alle gemeenten, stad en platteland, daalde het aantal geregistreerde misdrijven, nam de werkloosheid af en steeg het mediaan besteedbare inkomen. Over het algemeen verloopt deze ontwikkeling in de steden gunstiger dan op het platteland.
Minder welvaart op platteland maar veiligere en schonere leefomgeving
Plattelandsgemeenten bieden een relatief schone en veilige leefomgeving, met meer natuur en minder emissies van fijnstof en broeikasgassen. Ervaren gezondheid en de levensverwachting van vrouwen zijn er hoger dan in steden. Wel zijn voorzieningen, zoals een basisschool, gemiddeld genomen verder weg.
Leven in een stad is niet per se slechter dan op het platteland. Mensen wegen de nadelen op het ene aspect van brede welvaart af tegen de voordelen op een ander aspect.
Indicatoren onderaan de gemeentelijke ranglijst van de brede welvaart1)Aa en Hunze50Aalburg52Aalsmeer63Aalten51Achtkarspelen103Alblasserdam86Albrandswaard54Alkmaar116Almelo158Almere106Alphen aan den Rijn74Alphen-Chaam72Ameland102Amersfoort53Amstelveen93Amsterdam179Apeldoorn53Appingedam157Arnhem137Assen74Asten51Baarle-Nassau104Baarn65Barendrecht83Barneveld73Bedum61Beek113Beemster62Beesel82Berg en Dal73Bergeijk73Bergen (L.)103Bergen (NH.)31Bergen op Zoom116Berkelland82Bernheze43Best43Beuningen32Beverwijk76De Bilt33Binnenmaas51Bladel42Blaricum53Bloemendaal62Bodegraven-Reeuwijk62Boekel73Ten Boer53Borger-Odoorn111Borne30Borsele83Boxmeer41Boxtel51Breda107Brielle94Bronckhorst72Brummen81Brunssum127Bunnik41Bunschoten74Buren74Capelle aan den IJssel85Castricum11Coevorden115Cranendonck72Cromstrijen41Cuijk63Culemborg53Dalfsen61Dantumadiel112Delft126Delfzijl146Deurne53Deventer104Diemen63Dinkelland51Doesburg127Doetinchem104Dongen53Dongeradeel41Dordrecht167Drechterland73Drimmelen63Dronten83Druten42Duiven94Echt-Susteren114Edam-Volendam44Ede61Eemnes43Eemsmond60Eersel73Eijsden-Margraten40Eindhoven127Elburg52Emmen146Enkhuizen138Enschede148Epe102Ermelo50Etten-Leur83Ferwerderadiel30De Fryske Marren62Geertruidenberg118Geldermalsen40Geldrop-Mierlo52Gemert-Bakel21Gennep53Giessenlanden61Gilze en Rijen62Goeree-Overflakkee62Goes62Goirle22Gooise Meren53Gorinchem118Gouda95Grave62’s-Gravenhage178Groningen148Grootegast61Gulpen-Wittem71Haaksbergen64Haaren41Haarlem117Haarlemmerliede en Spaarnwoude30Haarlemmermeer83Halderberge52Hardenberg82Harderwijk54Hardinxveld-Giessendam74Haren31Harlingen135Hattem62Heemskerk13Heemstede43Heerde71Heerenveen72Heerhugowaard85Heerlen159Heeze-Leende52Heiloo32Den Helder107Hellendoorn63Hellevoetsluis75Helmond119Hendrik-Ido-Ambacht54Hengelo84’s-Hertogenbosch64Heumen31Heusden42Hillegom75Hilvarenbeek51Hilversum65Hof van Twente81Hollands Kroon83Hoogeveen93Hoorn86Horst aan de Maas52Houten52Huizen33Hulst83IJsselstein24Kaag en Braassem73Kampen32Kapelle52Katwijk54Kerkrade127Koggenland62Kollumerland en Nieuwkruisland93Korendijk20Krimpen aan den IJssel74Krimpenerwaard63Laarbeek61Landerd74Landgraaf94Landsmeer32Langedijk53Lansingerland72Laren65Leek61Leerdam54Leeuwarden165Leiden117Leiderdorp74Leidschendam-Voorburg73Lelystad166Leudal52Leusden41Lingewaal40Lingewaard73Lisse03Lochem62Loon op Zand53Lopik72Loppersum112Losser114Maasdriel74Maasgouw52Maassluis74Maastricht158De Marne61Marum71Medemblik63Meerssen71Meierijstad23Meppel94Middelburg94Midden-Delfland42Midden-Drenthe83Midden-Groningen73Mill en Sint Hubert53Moerdijk104Molenwaard51Montferland102Montfoort62Mook en Middelaar31Neder-Betuwe115Nederweert51Neerijnen50Nieuwegein96Nieuwkoop42Nijkerk32Nijmegen137Nissewaard85Noord-Beveland143Noordenveld50Noordoostpolder83Noordwijk54Noordwijkerhout20Nuenen, Gerwen en Nederwetten42Nunspeet51Nuth41Oegstgeest64Oirschot42Oisterwijk33Oldambt147Oldebroek61Oldenzaal32Olst-Wijhe70Ommen51Onderbanken41Oost Gelre42Oosterhout53Ooststellingwerf103Oostzaan73Opmeer62Opsterland61Oss64Oud-Beijerland43Oude IJsselstreek135Ouder-Amstel83Oudewater84Overbetuwe83Papendrecht44Peel en Maas62Pekela156Pijnacker-Nootdorp51Purmerend97Putten42Raalte61Reimerswaal72Renkum63Renswoude53Reusel-De Mierden41Rheden73Rhenen31Ridderkerk115Rijssen-Holten32Rijswijk85Roerdalen91Roermond116De Ronde Venen72Roosendaal135Rotterdam178Rozendaal52Rucphen105Schagen93Scherpenzeel22Schiedam1610Schiermonnikoog52Schinnen21Schouwen-Duiveland113Simpelveld113Sint Anthonis61Sint-Michielsgestel31Sittard-Geleen136Sliedrecht88Sluis123Smallingerland93Soest23Someren41Son en Breugel52Stadskanaal145Staphorst71Stede Broec83Steenbergen72Steenwijkerland91Stein83Stichtse Vecht63Strijen40S�dwest-Frysl�n124Terneuzen154Terschelling102Texel124Teylingen34Tholen62Tiel169Tilburg128Tubbergen82Twenterand73Tynaarlo31Tytsjerksteradiel82Uden32Uitgeest52Uithoorn73Urk74Utrecht138Utrechtse Heuvelrug32Vaals115Valkenburg aan de Geul93Valkenswaard53Veendam167Veenendaal42Veere81Veldhoven12Velsen54Venlo136Venray93Vianen52Vlaardingen136Vlieland63Vlissingen148Voerendaal82Voorschoten43Voorst71Vught45Waadhoeke72Waalre32Waalwijk95Waddinxveen53Wageningen64Wassenaar52Waterland62Weert52Weesp95Werkendam41West Maas en Waal72Westerveld90Westervoort117Westerwolde81Westland73Weststellingwerf102Westvoorne71Wierden51Wijchen50Wijdemeren42Wijk bij Duurstede11Winsum83Winterswijk81Woensdrecht52Woerden73De Wolden51Wormerland62Woudenberg31Woudrichem20Zaanstad158Zaltbommel93Zandvoort106Zederik61Zeewolde52Zeist45Zevenaar105Zoetermeer137Zoeterwoude73Zuidhorn83Zuidplas72Zundert82Zutphen104Zwartewaterland21Zwijndrecht136Zwolle73Bron: CBS, regionale Monitor Brede Welvaart 20201)De kaart toont het aantal indicatoren waarvoor een gemeente behoort tot het onderste kwart van de ranglijst van gemeenten.
Uitzonderingen
Niet alle plattelandsgemeenten hebben een hoge brede welvaart en niet alle steden staan onderaan de ranglijst. Inwoners van gemeenten als Bloemendaal, Bergeijk en Midden-Delfland combineren een relatief hoog inkomen met een schone leefomgeving, goede gezondheid en lage werkloosheid. Andere gemeenten, zoals de Groningse gemeenten Veendam, Oldambt, en Stadskanaal, staan relatief vaak onderaan de ranglijst van de brede welvaart ‘hier en nu’ en ‘later’. Hier is de gezondheid relatief laag, de afstand tot een basisschool groot, worden veel misdrijven gepleegd en is de materiële welvaart laag.
Sommige verstedelijkte gemeenten staan juist relatief vaak bovenin de gemeentelijke ranglijst van de brede welvaart ‘hier en nu’ en ‘later’. In gemeenten als Hendrik-Ido-Ambacht, Barendrecht en Oegstgeest is de afstand tot voorzieningen kort, wonen mensen dichtbij natuur, is het milieu relatief schoner, de gezondheid beter, de bevolking hoogopgeleid, en de werkloosheid laag.
Wegens grote belangstelling kan de link hieronder naar het dashboard een melding opleveren dat de pagina momenteel niet bereikbaar is, we werken aan een oplossing hiervoor.
Bronnen
Link
Dashboard – Regionale Monitor Brede Welvaart 2020
Relevante links
Link
Statistische trends – Regionale verschillen in geluksbeleving en tevredenheid met het leven
Leave a reply