10,7 miljoen volwassenen hebben hun keuze ingevuld in Donorregister

26-10-2023 00:00

Op 1 januari 2023 hadden 10,7 miljoen mensen van 18 jaar of ouder een eigen keuze ingevuld in het Donorregister. Daarvan gaven 4,8 miljoen mensen expliciet toestemming voor orgaandonatie, en 4,4 miljoen geen toestemming. Bijna 1,5 miljoen mensen hebben vastgelegd dat ze de beslissing overlaten aan nabestaanden of een aangewezen persoon. 3,3 miljoen mensen hadden geen eigen keuze ingevuld in het Donorregister, en staan daardoor geregistreerd als ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS en het Donorregister.

Registratie in het DonorregisterKeuze ingevuldToestemming4,84,8Keuze ingevuldGeen toestemming4,44,4Keuze ingevuldIemand anders beslist1,51,5Geen keuze ingevuldGeen bezwaar3,33,3*Voorlopige cijfers.
Voor het Donorregister moest tot 2020 expliciet een keuze worden gemaakt over donatie van organen en weefsels na overlijden. Degenen die geen keuze maakten, stonden niet in dit register geregistreerd. In de donorwet van 1 juli 2020 is geregeld dat alle inwoners van Nederland van 18 jaar of ouder, wanneer zij zelf geen keuze vastleggen, in het Donorregister worden opgenomen met de registratie ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’. Zij worden sinds deze wetswijziging als potentiële orgaandonor aangemerkt. Na overlijden bespreekt een arts altijd met familie of nabestaanden wat er in het register staat. Als zij heel zeker weten dat de overledene geen orgaandonor wilde zijn, gaat de orgaandonatie bij ‘ja’ of bij ‘geen bezwaar’ niet door.

Anderhalf keer zoveel volwassenen hebben keuze gemaakt
Vanaf de invoering van de nieuwe donorwet in 2020 geven steeds meer mensen hun keuze over orgaandonatie door. Dit betekent dat zij expliciet toestemming – of juist geen toestemming – geven voor orgaandonatie, of dat een familielid of een aangewezen persoon beslist over eventuele orgaandonatie. Op 1 januari 2020 had – ten tijde van de ‘oude’ donorwet – 49 procent van de bevolking van 18 jaar of ouder een eigen keuze ingevuld in het Donorregister. Op 1 januari 2023 was dat 73 procent.

Bijna 4 op de 10 jongeren nog geen keuze gemaakt
Van alle leeftijdsgroepen ligt het aandeel dat nog geen keuze heeft ingevuld in het Donorregister, en dus geregistreerd staat als ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’, het hoogst onder 18- tot 25-jarigen (38 procent). Van de 25- tot 35-jarigen stond 31 procent met ‘geen bezwaar’ geregistreerd, van de 65-plussers was dit aandeel 15 procent.

Mensen van 25 tot 65 jaar gaven vaker toestemming voor orgaandonatie dan jongeren (18 tot 25 jaar) en 75-plussers. Het aandeel dat geen toestemming gaf, neemt met oplopende leeftijd juist toe.

Registratie in Donorregister, 1 januari 2023*Totaal3524113118 tot 25 jaar273892625 tot 35 jaar353182635 tot 45 jaar3427112845 tot 55 jaar3623122855 tot 65 jaar3820123065 tot 75 jaar3814123675 jaar of ouder3015947*Voorlopige cijfers.
Geen keuze twee keer zo hoog onder mensen geboren in buitenland
Bijna 40 procent van de volwassenen die in het buitenland geboren zijn en geregistreerd zijn in het Donorregister, had nog geen eigen keuze doorgegeven, en stond dus als ‘geen bezwaar’ geregistreerd in het Donorregister. Dat is bijna twee keer zo veel als onder degenen die zelf, en van wie beide ouders, in Nederland zijn geboren (21 procent).

Bijna 60 procent van de mensen die in Nederland geboren zijn, met twee ouders die in het buitenland geboren zijn, gaf ‘geen toestemming’ voor orgaandonatie. Dit is twee keer zo veel als onder degenen die zelf, en van wie beide ouders, in Nederland geboren zijn, of van wie één ouder in het buitenland geboren is.

Registratie in Donorregister, 1 januari 2023*Totaal35241131Geboren in Nederland, 2 ouders in Nederland40211227Geboren in Nederland, 1 ouder in buitenland34251031Geboren in Nederland, 2 ouders in buitenland1026559Geboren in het buitenland1338643*Voorlopige cijfers.
Wijzigingen vooral naar ‘geen toestemming’
Mensen kunnen hun keuze in het Donorregister op elk moment veranderen. In de periode van 1 januari 2022 tot 1 januari 2023 hebben ruim 10 duizend volwassenen hun keuze gewijzigd van ‘expliciete toestemming’ naar ‘geen toestemming’. 3 duizend volwassenen hebben hun keuze van ‘geen toestemming’ aangepast naar ‘expliciete toestemming’.

Ruim 20 duizend mensen die nog geen keuze hadden gemaakt kozen in 2022 voor ‘geen toestemming’, bijna 10 duizend voor ‘expliciete toestemming’.

Regionale verschillen
In Goirle, Voerendaal en Stein was het aandeel volwassenen dat een keuze heeft ingevuld in het Donorregister het hoogst (81 procent). De gemeenten met het laagste aandeel waren Diemen en Amsterdam (62 procent).

Het hoogste aandeel mensen dat geen toestemming gaf voor orgaandonatie is te vinden in Neder-Betuwe (42 procent), het laagste in Rozendaal (20 procent). De gemeenten met het hoogste aandeel mensen dat ‘expliciet toestemming’ gaf voor orgaandonatie zijn Oost Gelre (47 procent) en Rozendaal (46 procent), de gemeenten met het laagste aandeel Urk (15 procent) en Neder-Betuwe (22 procent).

Eigen keuze ingevuld in Donorregister, 2023*Aa en Hunze78Aalsmeer71Aalten79Achtkarspelen73Alblasserdam76Albrandswaard76Alkmaar75Almelo73Almere70Alphen aan den Rijn75Alphen-Chaam78Altena77Ameland69Amersfoort77Amstelveen63Amsterdam62Apeldoorn76Arnhem72Assen76Asten77Baarle-Nassau74Baarn78Barendrecht76Barneveld77Beek (L.)79Beekdaelen79Beesel79Berg en Dal79Bergeijk77Bergen (L.)78Bergen (NH.)77Bergen op Zoom77Berkelland79Bernheze77Best78Beuningen79Beverwijk71Bladel78Blaricum77Bloemendaal75Bodegraven-Reeuwijk76Boekel78Borger-Odoorn78Borne78Borsele77Boxtel77Breda74Bronckhorst79Brummen79Brunssum76Bunnik79Bunschoten74Buren77Capelle aan den IJssel72Castricum79Coevorden76Cranendonck76Culemborg78Dalfsen77Dantumadiel74De Bilt78De Fryske Marren76De Ronde Venen76De Wolden77Delft65Den Helder74Deurne78Deventer76Diemen62Dijk en Waard77Dinkelland75Doesburg78Doetinchem78Dongen78Dordrecht73Drechterland76Drimmelen77Dronten74Druten77Duiven79Echt-Susteren76Edam-Volendam76Ede76Eemnes77Eemsdelta74Eersel79Eijsden-Margraten80Eindhoven67Elburg75Emmen75Enkhuizen76Enschede70Epe77Ermelo77Etten-Leur78Geertruidenberg78Geldrop-Mierlo78Gemert-Bakel77Gennep77Gilze en Rijen77Goeree-Overflakkee78Goes78Goirle81Gooise Meren74Gorinchem77Gouda75Groningen (gemeente)66Gulpen-Wittem80Haaksbergen78Haarlem71Haarlemmermeer72Halderberge78Hardenberg75Harderwijk77Hardinxveld-Giessendam77Harlingen74Hattem77Heemskerk76Heemstede77Heerde77Heerenveen76Heerlen73Heeze-Leende79Heiloo79Hellendoorn79Helmond73Hendrik-Ido-Ambacht78Hengelo (O.)74Het Hogeland76Heumen79Heusden78Hillegom76Hilvarenbeek80Hilversum72Hoeksche Waard78Hof van Twente76Hollands Kroon75Hoogeveen75Hoorn75Horst aan de Maas77Houten79Huizen78Hulst75IJsselstein78Kaag en Braassem76Kampen74Kapelle79Katwijk73Kerkrade73Koggenland78Krimpen aan den IJssel77Krimpenerwaard76Laarbeek80Land van Cuijk79Landgraaf78Landsmeer74Lansingerland76Laren (NH.)74Leeuwarden71Leiden69Leiderdorp77Leidschendam-Voorburg73Lelystad70Leudal77Leusden79Lingewaard79Lisse77Lochem79Loon op Zand78Lopik76Losser75Maasdriel73Maasgouw78Maashorst78Maassluis77Maastricht65Medemblik76Meerssen79Meierijstad78Meppel76Middelburg (Z.)75Midden-Delfland78Midden-Drenthe77Midden-Groningen74Moerdijk78Molenlanden76Montferland78Montfoort78Mook en Middelaar79Neder-Betuwe76Nederweert78Nieuwegein75Nieuwkoop76Nijkerk78Nijmegen74Nissewaard75Noardeast-Frysl?n75Noord-Beveland77Noordenveld78Noordoostpolder72Noordwijk73Nuenen, Gerwen en Nederwetten80Nunspeet77Oegstgeest74Oirschot80Oisterwijk77Oldambt75Oldebroek73Oldenzaal77Olst-Wijhe78Ommen75Oost Gelre80Oosterhout78Ooststellingwerf76Oostzaan76Opmeer77Opsterland76Oss76Oude IJsselstreek79Ouder-Amstel72Oudewater77Overbetuwe79Papendrecht77Peel en Maas77Pekela73Pijnacker-Nootdorp75Purmerend75Putten77Raalte79Reimerswaal73Renkum80Renswoude73Reusel-De Mierden79Rheden78Rhenen77Ridderkerk77Rijssen-Holten79Rijswijk (ZH.)73Roerdalen78Roermond75Roosendaal75Rotterdam66Rozendaal79Rucphen77Schagen77Scherpenzeel77Schiedam68Schiermonnikoog67Schouwen-Duiveland78’s-Gravenhage (gemeente)64’s-Hertogenbosch76Simpelveld80Sint-Michielsgestel80Sittard-Geleen76Sliedrecht77Sluis74Smallingerland75Soest79Someren77Son en Breugel78Stadskanaal75Staphorst70Stede Broec77Steenbergen76Steenwijkerland76Stein (L.)81Stichtse Vecht76Sœdwest-FryslŸn76Terneuzen73Terschelling73Texel75Teylingen77Tholen78Tiel74Tilburg71Tubbergen77Twenterand76Tynaarlo77Tytsjerksteradiel75Uitgeest78Uithoorn71Urk67Utrecht (gemeente)72Utrechtse Heuvelrug79Vaals66Valkenburg aan de Geul78Valkenswaard77Veendam76Veenendaal77Veere78Veldhoven76Velsen74Venlo74Venray76Vijfheerenlanden76Vlaardingen72Vlieland63Vlissingen73Voerendaal81Voorne aan Zee76Voorschoten75Voorst79Vught79Waadhoeke75Waalre78Waalwijk75Waddinxveen76Wageningen68Wassenaar68Waterland76Weert75West Betuwe76West Maas en Waal79Westerkwartier75Westerveld79Westervoort77Westerwolde73Westland73Weststellingwerf76Wierden76Wijchen79Wijdemeren77Wijk bij Duurstede79Winterswijk77Woensdrecht74Woerden78Wormerland77Woudenberg77Zaanstad72Zaltbommel75Zandvoort72Zeewolde73Zeist77Zevenaar78Zoetermeer75Zoeterwoude76Zuidplas75Zundert75Zutphen78Zwartewaterland74Zwijndrecht76Zwolle76*Voorlopige cijfers.

Bronnen

StatLine – Donorregistratie naar persoonskenmerken

StatLine – Donorregistratie naar regio

Relevante links

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport – Donorregister

10,7 miljoen volwassenen hebben hun keuze ingevuld in Donorregister